Asepsi

Koronavirüsün de yayılması sonucu daha da önem arz eden hijyen kurallarını yeterince doğru uyguluyor muyuz? Mesala asepsi kurallarını biliyor muyuz…
Her anne bir sağlıkçı kadar asepsi kurallarını bilmelidir. Peki asepsi nedir? Asepsi ne işe yarar? Asepsi kuralları nelerdir?
Asepsi hijyenik kalmak için uyulması gereken kurallar bütünü olarak tanımlanabilir. Mikropsuz olmak ve mikropsuz kalabilmeyi hedefler.

Hijyenik kalmayı iki şekilde yapabiliriz. Bir mikrobu öldürerek, iki mikrobun üremesini ve yayılmasını önleyerek. Asepsinin belli başlı ilkeleri vardır. Ve özellikle yenidoğan bebeğe bakım veren ya da hastası olan kişiler bunları çok iyi biliyor olmalıdır.

Asepsi İlkeleri

• Yapılan her işlem öncesinde ve sonrasında uygun el yıkama tekniğine göre eller yıkanmalıdır.(tıbbi el yıkama, cerrahi el yıkama … gibi)
• Kirli yatak ya da kıyafet değiştirilirken kıyafete değmeden ve yere atılmadan uygun kirli sepetine atılmalı
• İşlem sırası temizden kirliye doğru olmalı. Örneğin bir yara bakımında pansuman çevre dokudan enfekte kısma doğru yapılır ya da bebeğinizin altı temizlenirken bacak aralarından perine bölgesine doğru ve her işlemden sonra peçete değiştirilerek yapılmalı….
• Bakım verecek kişinin kıyafetleri çok salaş heryere değecek şekilde olmamalı saç toplu olmalı mümkünse sakal bırakılmamalı ve kıyafetler de eller gibi temiz olmalıdır.

El yıkama çeşitleri nelerdir

1. Sosyal el yıkama
2. Hijyenik el yıkama
3. Cerrahi el yıkama

Sosyal el yıkama

Basit bir ifadeyle yemek yemeden önce ya da elimiz gün içinde kirlenince lavaboda elimizi yikamamiz demek. Hasta bakımında da aynı şekilde hastaya yemek yedirmeden ve yedirdikten sonra elimiz her kirlendiginde günlük hayatta elimizi yıkama seklimizdir. Sabunu alır kopurtur ve suyla durulariz. Basit bir mikrop üremesini engelleme yöntemidir

Hijyenik El Yıkama

İnvaziv yani deri içine yapılacak işlemlerden önce el antiseptigi ya da normal sabun ya da antimikrobiyal sabun ile yıkanarak mikropların öldürülmesi veya sabitlenmesi işlemidir.

Musluğu havlu peçete ile açarsın, islatilan ele 5 ml kadar sabun alır ve en az 15 saniye elleri yıkarsın iyi bir şekilde ellerin tüm yüzeyini kopurttukten sonra yıkarsın. Havlu peçete ile musluğu kapatıp yeni bir havlu peçete ile elleri kurularsin. Antiseptik solüsyonla ise elin tüm yüzeyine yayıp en az 20 saniye solüsyonun elde kurumasını bekler elini hiçbir yere degdirmez sadece solüsyonun kurumasını beklersin.

Hijyenik el yıkama

• invaziv işlemler öncesi (serum için takılan intraket gibi)
• Bağışıklığı baskılanmış (mesela kanser tedavisi gören ) hastalara her işlem öncesi
• yara bakımında ve
• Eldiven takarken ve çıkarınca mutlaka yapılmalıdır

Cerrahi El Yıkama

Adı üstünde cerrahi işlemler öncesi el yıkama şeklidir. Bu teknikle steril eldiven giymeden önce ellerin doğru şekilde yıkanması ve mümkün olduğunca bakteriden arındırmak amaçlanmaktadır.

Aşağıdaki resim KSÜ cerrahi el yıkama talimatından alınmıştır.

Cerrahi el yıkama işlemi tamamlandığında yine parmak uçlarından dirseklere doğru kurulama işlemi yapılır eller dirsekten yukarda tutulur ve başka bir kişinin paketin içine dokunmadan açtığı steril eldiven uygun teknikle giyilir ve cerrahi işleme hazır olunur.

Sonuç

El yıkamayı ve tüm işlemlerin daha az kirli alandan daha fazla kirli alana doğru yapılması gerektiğini bilmek asepsi kuralları açısından çok önemlidir. Örneğin bebeğinizin gözlerini temizleyeceksiniz dış yüzeyinden hafifçe gözlerine doğru yaklaşarak yapmalısınız bunu ya da altını temizleyeceksiniz en az 4 adet bez kullanarak ya da bir bezi katlamak suretiyle önce bacak aralarını silip katlayıp ya da yeni beze geçip daha kirli olan içi kısımlara doğru temizleme işlemi yapmalısınız. Bunu diğer tüm bakım işlemleri için uygulama alışkanlığı edinmelisiniz. Bu arada bebek bakımı yapan ellerinizin tırnaklarını kesmeyi ihmal etmeyin ben temizliyorum tırnaklarım temiz demeniz beni enterese etmiyor.